Beleidsintimiteit onder de Woo: Wat blijft er over voor wethouder en burgemeester?

Wat blijft er over van de beleidsintimiteit van een wethouder of burgemeester na de invoering van de Wet open overheid (Woo)?

Deze vraag stond centraal in de interessante en praktisch toepasbare conclusie van staatsraad advocaat-generaal Peter Wattel, gepubliceerd op 9 juli 2025 (ECLI:NL:RVS:2025:3096). Aanleiding was een hoger beroep van de gemeente Nunspeet, waarin de vraag speelde in hoeverre juridisch advies aan een wethouder openbaar moet worden gemaakt en in hoeverre gemeentemedewerkers beschermd zijn in hun persoonlijke beleidsopvattingen.

Peter Wattel heeft in 29 pagina’s grondig de totstandkoming van de Woo, de opvattingen over haar voorganger (de Wob), en relevante jurisprudentie geanalyseerd en toegepast op dit concrete geval.

Helder stappenplan voor toepassing artikel 5.2 Woo
De analyse mondde uit in een helder en bruikbaar stappenplan voor het toetsen van persoonlijke beleidsopvattingen op grond van artikel 5.2 van de Woo:

1. Bevat een stuk voor intern beraad persoonlijke beleidsopvattingen?

• Nee: Het stuk moet worden openbaar gemaakt.
• Ja: Ga door naar stap 2.

2. Is het stuk opgesteld voor formele bestuurlijke besluitvorming?

• Nee: Publicatie van persoonlijke beleidsopvattingen mag worden geweigerd.
• Ja: Ga door naar stap 3.

3. Moet het stuk openbaar worden gemaakt?

• Ja, maar: In een vorm waarin persoonlijke opvattingen niet tot personen herleidbaar zijn.
• Uitzondering: Als openbaarmaking het intern beraad onevenredig schaadt, of als een ander belang uit artikel 5.1 Woo zwaarder weegt dan het algemeen belang van openbaarmaking.
  
  

In de voorliggende zaak werd in stap 1 alleen een beroep gedaan op artikel 5.2 van de Woo als weigeringsgrond. Er had echter ook een beroep kunnen worden gedaan op één van de weigeringsgronden in artikel 5.1, bijvoorbeeld om juridisch advies geheim te houden.

Praktische toepassing in cursus
Op 11 september a.s. wordt in de cursus Wet open overheid dieper ingegaan op de praktische toepassing van deze conclusie en het stappenplan. Deze cursus is ook beschikbaar als in-house training op verschillende niveaus.

Auteur:

Erik van der Steen is een ervaren parttime docent bij Segment. Daarnaast is hij bestuursrechtelijk gespecialiseerd jurist/beleidsadviseur en docent in de beroepsopleiding Advocatuur van de Radboud Universiteit. Door vele opdrachten bij gemeenten is hij goed op de hoogte van de gang van zaken bij een gemeente en van de belangen die in het bestuurlijk proces moeten worden bewaakt.

Erik geeft regelmatig cursussen over uiteenlopende onderwerpen waarbij altijd de focus ligt op de praktische toepasbaarheid voor de cursisten. Naast zijn werkzaamheden als jurist/beleidsadviseur en docent is hij voorzitter van de bezwaarschriftencommissies van de gemeenten Wijk bij Duurstede en Westland en plaatsvervangend voorzitter van de bezwaarschriftencommissie van de gemeente Waddinxveen.